Internet bidezko iruzur ohikoenak hainbat modutan ager daitezke. Horregatik, funtsezkoa da balizko iruzurren berri izatea. Internetek sekulako aldaketa ekarri dio gizarteari. Gaur egun pertsona gehienok bizi kalitatea hobetzeko eta informazioa eskuratzeko lineako zerbitzuak erabiltzen ditugu egunerokotasunean.

Hala ere, honek Internet bidezko iruzurren gorakada ere ekarri du. Mundu osoko milioika pertsona biktima izan dira noizbait. Horregatik, garrantzitsua da iruzur mota guztien berri izatea eta nola babestu jakitea.

Has gaitezen!

Phishing

Phishing-a Interneteko iruzur ohikoenetako bat da. Hitza “fishing” hitzetik dator (arrantza, ingelesez); izan ere, benetan horixe da kontua, pertsona inkautak bilatzea engainuen bidez haietaz baliatzeko. Funtsean, iturri fidagarri batetik datozela diruditen mezuak bidaltzen dizkizute, hala nola enpresa ospetsu bat edo erakunde publiko bat. Mezu horiek benetakoen ia berdinak dira, baina estekak edo fitxategiak dituzte, zuri informazio pertsonala lapurtzeko eginak, hala nola zure pasahitzak edo bankuko datuak, gero erabiltzeko.

Smishing

Smishinga lnternet-en oso ohikoa den beste iruzur bat da. WhatsApp, Telegram edo SMS bidez mezuak bidaltzen dizkizute, fidagarritzat joz, datu pertsonalak eman diezazkizuen. Gero, informazio hori erabiltzen dute zuri iruzur egiteko. Oro har, administrazioak eta enpresek mezu horiek erabiltzen dituzte hitzorduak gogorarazteko, kodeak, pasahitzak edo sustapenak bidaltzeko. Ziberdelikuenteak honetaz baliatzen dira, erakunde horien plantak egiten dituzte eta mezu faltsuak bidaltzen dizkizute engainatzeko. Kontuz! Beti egiaztatu behar da sms iturria.

Online denda faltsuak

Internet bidezko iruzur mota hau egiteko, jendeak konfiantza duen enpresak imitatzen dituzten orrialde faltsuak erabiltzen dira. Oso merke jartzen dituzte produktuak, biktimak erakartzeko. Eskaera ez da inoiz bidaltzen, eta pertsona konturatzen denean, berandu da, orria desagertu egiten baita diruarekin. Iruzur horiek saihesteko, onena da orri fidagarrietan bakarrik erostea eta orriko iritziak eta URLa ondo berrikustea edozein ordainketa egin aurretik.

Iruzurrezko sariak

Iruzur mota honetan, ziberdelikuenteak sekulako saria irabazi dutela sinestarazten diete biktimei, baina sari hori eskuratzeko, tarifa bat ordaintzea edo informazio pertsonala ematea eskatzen diete. Ziberdelitugileek testu mezuak, mezuak edo deiak erabiltzen dituzte pertsonak engainatzeko. Saihestu egin behar da ezusteko sariak agintzen dituzten ezezagunekin informazio pertsonala partekatzea.

Ezagutu sarean topa ditzakezun askotariko mehatxu eta arrisku motak, malwarea eta iruzurrak prebenitzeko hainbat gomendio aplikatuta. Ezagutu zure gailuak seguru mantentzeko tresnak eta teknikak, eta ikasi zer pribatutasun-eskubide dituzun sarean, Interneten seguru eta lasai nabigatzeko “Zibersegurtasuna eta pribatutasuna sarean” ikastaroan.